Asya dizi net. Egm polis tayinleri.

Zira toplum, İslam ın telkin ettiği iman, vatan, hiss-i hamiyet, şan, şeref gibi mukaddes değerlerinden uzaklaşmış; tembelliğin yarattığı geri kalmışlık içinde hurafelerle meşgul cenazeden farkı olmayan canlar dan ibaret zavallı (bir) millet haline gelmiştir: Cenâzeden o kadar farkı olmayan canlar; Damarda seyri belirsiz, irinleşen kanlar; Sürünmeler, geberip gitmeler, rezâletler Dilencilikle yaşar derbeder hükümetler; Esaretiyle mübahî zavallı milletler; Harabeler; çamur evler; çamurdan insanlar; Ekilmemiş koca yerler, biçilmiş ormanlar, Hurafeler; üfürükler; düğüm düğüm bağlar; Mezar mezar dolaşıp hasta baktıran sağlar Atâletin o mülevves teressübâtı bütün Nümune işte biziz Görmek isteyen görsün! Bakın da hâline ibret alın şu memleketin! Nasıldın ey koca millet? Ne oldu âkıbetin? (s.265) Mehmet Akif in hemen bütün şiirleri, şairin mensubu olduğu milletin sevinç ve acılarının mısralarla seslendirilişidir. Bu metinde tembellik ve cehaletin kontrol altına aldığı ve yönettiği bir toplumsal yaşam resmedilmiştir. Resmin ana teması cehalettir. Cemiyet hayatında bir çeşit körlük olarak yer alan cehalet, şaire göre İslam âleminin başarısızlığında ve geri kalmışlığında en etkin sebeplerden biridir. Bilgisizliğin bu dönem Osmanlı toplumunun hayatına girmesi nedensiz değildir. Zira Osmanlının ilk dönemlerinde büyük âlimler yetiştiren medrese kurumu, zamanla zayıfladığı için işlevsiz kalmıştır. …