Musammatlar

Meşrutiyet döneminin temellerini atan düşünce kuruluşlarıdır. Bu döneme kadar varlığını sürdüren Garpçılık, Osmanlıcılık ve İslâmcılık gibi Tanzimat ideolojilerine II. Meşrutiyet yıllarında Türkçülük fikri de eklenir. Bunlardan Osmanlı toplumunun fikir hayatında Islahat Fermanı nın neticelerinden biri olarak yer alan Osmanlıcılık, Osman-oğulları ocağının etrafında din farkı gözetmeksizin aynı haklara sahip muhtelif kavim ve milletlerin toplanmasından doğan içtimaî bir heyet ideolojisi dir (Tanpınar, 1985: 152). Osmanlıcılık ideolojisiyle ters düşmeyen, hatta onunla daima sıcak ilişkiler içinde ortak paydada buluşan İslâmcılık, yalnızca aydın bir çevre tarafından değil, farklı kavimlere mensup geniş bir Müslüman kesimin ekseriyeti tarafından da ilgi gören bir 1 Mehmet Akif in kişiliği ve inancı, her türlü hayalî ve izafi unsurlardan arındırılmış somut gerçekler ve İslamî hakikatlerle mütekâmildir. Şair, kendisi ile ilgili bu özelliğini şiirinde dile getirmektedir: Hayır, hayâl ile yoktur benim alışverişim, / İnan ki her ne demişsem, görüp de söylemişim, / Şudur cihanda benim en beğendiğim meslek; / Sözüm odun gibi olsun, hakikat olsun tek (Çile, s.176). 2 II. Meşrutiyet dönemi fikir hareketlerinden bazıları şunlardır: İttihad-ı Osmanî Cemiyeti, İhtilâlcı Askerler Cemiyeti, Osmanlı Hürriyet Cemiyeti, Fırka-i Hamiyyet, Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti, Teşebbüs-i Şahsî, Adem-i Merkeziyet Cemiyeti vb kuruluşlar (Bkz: Hüseyin Tuncer, Meşrutiyet Devri Türk Edebiyatı, Akademi Kitabevi, İzmir 1994, s.3). Bunlardan 21 Mayıs 1989 da kurulan İttihad-ı Osmanî Cemiyeti, İmparatorluğun bünyesinde barınan bütün unsurları korumayı hedeflemiş olmakla İslamcılara en yakın olan bir kuruluş olarak tanınır. Ancak ülke sınırları dışında faaliyetlerini sürdüren ve Yeni Osmanlılar, Genç Osmanlılar, Jön Türkler, Genç Türkler gibi çeşitli adlarla anılan aydınlar için aynı şey söylenemez. Bunların çabaları sonucu 23 Temmuz 1908 de II. Meşrutiyet in ilanı gerçekleşir ama geliştirilmek istenen düşünce Türkçülükten başka Garpçılık ve Medeniyetçiliktir. Yorum yazarak Van Havadis Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve musammatlar yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz.